Aralarında British American Tobacco’nun (BAT) da bulunduğu büyük tütün firmaları, Avrupa Birliği’nin aromalı ısıtmalı tütün ürünlerine yönelik yasağına karşı koyarak, rooibos çayı gibi nikotin içeren maddelerden yapılmış ısı çubukları satıyor.

Çubuklar bağımlılık yaratan ilacı solumanın yeni bir yolunu işaret ederken, sağlık uzmanları bunların güvenliğinin belirsiz olduğu konusunda uyarıyor.

Endüstri, yanma sonucu açığa çıkan zehirli kimyasallardan kaçınmak amacıyla yıllardır tütün içeren “yanmayan ısı” çubukları üretiyor.

Isıtmak için bir cihaza yerleştirilen bu “riski azaltılmış” ürünler, bazı pazarlarda artan sağlık bilinci ve ağır vergiler nedeniyle geleneksel sigaralara olan talebin azalmasına yardımcı oldu.

British American Tobacco şimdi bir adım daha ileri giderek, aralarında Almanya ve Yunanistan’ın da bulunduğu dokuz Avrupa pazarında tütün yerine nikotin katkılı Rooibos çayı içeren çubuklarının bir versiyonunu piyasaya sürdü. Reuters’e verdiği demeçte, şirketin ürünü küresel olarak piyasaya sürmeyi planladığını söyledi.

BAT yaptığı açıklamada, bu hareketin “yetişkin nikotin kullanıcılarına ve sigara içenlere mümkün olan en geniş azaltılmış riskli ürün yelpazesini” sağladığını söyledi.

Ancak araştırmacılar, çayı solumanın henüz bilinmeyen riskler olabileceği konusunda uyardı.

King’s College London’dan araştırma görevlisi Erikas Simonavicius, “Yanan veya buharlaşan ve akciğerlere solunan herhangi bir şey muhtemelen bazı etkilere neden olacaktır” dedi.

Simonavicius, tütün şirketlerinin henüz rooibos veya diğer sıfır tütün çubuklarının sağlık üzerindeki etkilerini gösteren herhangi bir araştırma yayınlamadığını ekledi.

Sıfır tütün çubuklarının neyden yapıldığını söyleyen ilk büyük tütün üreticisi olan BAT, böyle bir araştırma yapıp yapmadığını söylemeyi reddetti.

Rakip Philip Morris International, Eylül ayındaki yatırımcı gününde, bu yılın sonlarında sıfır tütün çubuğunu piyasaya sürmeye başlayacağını söyledi.

Reuters’e ürünün neyden yapıldığını söylemeyi veya sağlık üzerindeki etkileri hakkında yorum yapmayı reddetti.

PMI CEO’su Jacek Olczak hissedarlara sıfır tütün çubuklarının tütün ürünlerinin karşılaştığı düzenleyici incelemelerden kaçınabileceğini söyledi.

Şirket Reuters’e verdiği demeçte, BAT’ın sıfır tütün çubuklarının mevcut AB tütün kurallarına tabi olmadığını söyledi.

Bu, bu ayın sonlarında blok genelinde aromalı ısıtmalı tütün ürünlerine yönelik yasağın uygulanmasına rağmen, nane ve tropikal meyve gibi tatlarda rooibos çubukları satabileceği anlamına geliyor.

Jefferies analisti Owen Bennett bir notunda, “Bu yeni ürünlerin sağlaması gereken bariz avantaj, mentol ve aroma çeşitlerini AB pazarında tutmanın bir yoludur” dedi.

Rakipleri Imperial Brands ve Japan Tobacco International, sıfır tütün çubukları piyasaya sürüp sürmeyecekleri konusunda yorum yapmaktan kaçındı.

Ancak Jefferies’ten Bennett ve Morningstar kıdemli özsermaye analisti Phil Gorham, bu ürünlerin sahip olduğu düzenleyici avantajların uzun sürmesinin pek olası olmadığını söyledi. AB’de yeni tütün direktiflerinin ya gecikmiş olması ya da önümüzdeki birkaç yıl içinde çıkması bekleniyor.

Gorham, “Yeni nesil düzenleme nikotini hedef alacak” dedi.

Şirketleri temsil eden avukat Fabienne Diekmann, Almanya’da bazı küçük çay çubuğu tedarikçilerinin, ürünlerinin mevcut tütün vergisi kurallarına tabi olup olmadığı konusunda yetkililerle halihazırda anlaşmazlık içinde olduğunu söyledi.

Düzenleme gerekli

Tütün şirketleri hâlâ gelirlerinin büyük çoğunluğunu sigaradan elde ediyor. Örneğin BAT, Dunhill, Lucky Strike ve Camel gibi markaları dünya çapında 170’den fazla pazarda satıyor ve bunların çoğunda ağır düzenlemeler ve vergiler var.

Rooibos ısı çubukları, Almanya’da BAT’ın resmi ısıtmalı tütün web sitesinde 5,80 Euro karşılığında satılıyor; bu, aromalı tütün ısı çubuklarının çoğuyla aynı; yeni ürünün AB tütün vergilerine tabi olmamasına rağmen, şirket tarafından Reuters’e doğrulanan bir fiyatlandırma politikası. .

Morningstar’dan Gorham, bunun daha yüksek kar marjına ulaşabilecekleri anlamına geldiğini söyledi.

Avrupa Birliği genelinde, ısıtılmış tütün ürünlerine perakende satış fiyatının en az %20’si oranında vergi uygulanmalıdır, ancak ulusal hükümetler daha yüksek vergi uygulayabilir.

Araştırmacılar, sigara içenlere çok çeşitli alternatifler sunmanın önemli olduğunu, ancak daha fazla insanı nikotin tüketmeye teşvik etmemelerini sağlamak için bunların uygun şekilde düzenlenmesi gerektiğini söyledi.

University College London’dan sağlık psikolojisi profesörü Lion Shabab, “Bunu önlemenin yolu, bu ürünlerin nasıl pazarlandığı ve nasıl sergilendiği konusunda çok katı olmaktır” dedi.

Tütün şirketleri, alternatif ürünlerinin halihazırda nikotin tüketmeyen kişileri değil, sigara içenleri hedeflediğini söylüyor. [Reuters]